Educatief Fruit- en Notenvoedsel bos Klappenberg

Voor scholen, maar ook groepen van maximaal 10 pp of individueel, kunnen wij een rondleiding verzorgen.

De deelnemers krijgen dan informatie over de verschillende soorten planten en mogen ook proeven van het dan rijpe fruit, bessen of noten. De prijzen zijn alleszins redelijk. Een individuele rondleiding van een half uur kost 10 euro voor max. twee personen. Voor groepen zijn er aangepaste prijzen.

Voor een indruk welke planten er in het voedselbos staan: zie Soorten overzicht.

Pluktuin: op afspraak kunt u fruit of bessen plukken, of diverse soorten noten of kastanjes rapen.

Educatief Fruit- en Notenvoedselbos. Bijna 45 jaar wordt dit stuk grond van bijna 1 hectare, biologisch bewerkt en gebruikt. De laatste jaren is er doelbewuster gekozen voor een complete aanplant van een voedselbos. Mensen kunnen op afspraak bessen, fruit en druiven plukken, maar ook kastanjes en walnoten rapen of scharreleieren meenemen van de kippen die hier rondlopen.  Regelmatig zijn er bruine of witte legkippen, die reeds leggen of tegen de leg aan zijn, te koop. Rondleidingen zijn ook mogelijk, de prijs is afhankelijk van de grootte van de groep. Individueel 10 euro voor een rondleiding van minimaal een half uur.

Variatie

Omdat het voedselbos organisch is ontstaan vanaf 1980, is er een mix van geordend en ongeordend. Van grote bomen tot jonge aanplant. Van een bovenlaag, zoals walnoten, hartnoten, pecannoten, moerbei en tamme kastanjes naar een tussenlaag van fruitbomen en druiven, en een onderlaag van bessen, frambozen en aardbeien. De kippen zijn ook de helpers bij het zwart houden van de ondergrond. Ze vinden het ook leuk om het fruit mee op te eten. Rijpe druiven en ander fruit of blad vinden ze heerlijk :).

Alle bewerkingen zijn handmatig waarbij de rolschoffel en hark gebruikt worden om ongewenste begroeiing weg te halen. De kippen zorgen er mede voor dat het kleine onkruid dan weggeschrobd wordt.

Mulchen

Om meer humus in de grond te krijgen en om het vocht beter vast te houden, worden delen van het voedselbos ook wel bedekt met gecomposteerd blad en takken, maar ook met paardenmest met veel vers stro en weinig mest. Deze mulchlaag wordt ook weer omgezet door de kippen aan de bovenzijde en aan de onderzijde door het leven in de grond, zoals pieren, mollen en ander bodemleven. De grond is dan ook luchtig zonder te keren. Daarnaast wordt alleen biologische kalk gebruikt als voeding. 

Social media

Er is een facebookpagina "Fruitvoedselbos Klappenberg" gekoppeld aan Instagram "Fruitvoedselbos_ Klappenberg" en deze website www.fruitvoedselbos.nl  om mensen te informeren.

Naast noten, vrucht- bomen en struiken zijn er ook vele diverse bijenplanten o.a. Azalea, rambler rozen, zoals Veilchenblau, een kasteelroos uit de 16e eeuw; een van de eerste veredelingen door de mens, vlinderstruiken en hibiscus.  Zie ook Soorten Overzicht.

Beperkte verkoop bomen en struiken

Ook zijn er mogelijkheden om struiken en bomen te kopen uit dit voedselbos. Zie kopje Verkoop.            In het kort:  Het Fruit- en notenvoedselbos  Klappenberg heeft meer dan 150 verschillende appelsoorten, 80 pruimensoorten, 40 perensoorten, 40 soorten dessert- en wijndruiven, pimpernoten, tientallen soorten geënte walnoten, hart- en pecan- noten, diverse soorten tamme kastanjes, paw-paw, duindoorn, Mexicaanse meidoorn, sleedoorn, zwarte, rode, roze, witte bessen, appelbessen, honingbessen, blauwe bessen, moerbei, zoethout, div. Szechuanpeper bomen, Passieflora, Cornus mas (gele kornoelje) etc. Deze laatste bloeit al in februari  met gele bloemknopjes en in september heerlijke zure bessen geven.

Appel

Ambro

Apache

Alkmene Cevaal

Alkmene

ARD Cairn Russet

Aromatic Russet

Asmead's Kernel

Autumn Pearman

Baya Marisa

Beauty of Bath

Benoni

Bloody Ploughman

Bohemia

Braeburn

Brabantse Bellefleur

Bramley Seedling

Calville Blanc D'hiver

Christmas Pearman

Court Pendu Plat

Court Pendu Rosat

Cox la Vera

Cox Orange Pippin

Dekkers Glorie

Dekkers Roem

Delcorf

Discovery

Dijkmans zoet

Dummelow's Seedling

Ecolette

Edel Borsdorfer

Egremont Russet

Elstar

Elise **

Ellison Orange

Excellent Star

Fiesta

Fuji

Gala

Golden Noble

Glorie van Holland

Golden Delicious

Golden Delicious Russet

Golden Harvey

Golden Pearman

Goudreinet/Rode van Boskoop

Granny Smith

Groninger Kroon

Hambleton Deux Ans

Hermien van Eibergen

Holsteiner Cox

Howgate Wonder

Ingrid Marie Purple

Jasappel

Jac Lebel

James Grieve

Jonagold

Juno

Juwel aus Kirchwerder

Karmijn de Sonneville

Katja

Keuleman

King of the Pippins

Laxton Fortune

Laxton Superb

Lombarts Calville

Lord Derby

Lunterse PIppeling

Mantet

Melrose

Norfolk Royal Russet

notarisappel

Otava

Ontario

Pinova

Pirouette

Princes Beatrix

Princesse Noble

President Roulin

Radoux

Rayka

Red Delicious

Red Devil

Red Jona Prince

Red Lane

Red Topaz

Red Windsor

Rev (dominee) W. Wilks

Ananas Reinette

Baumans Reinette

Reinette de Caux

Reinette Chenee

Reinette de Champagne

Reinette Descardre

Reinette Dubois

Zure Grauwe Reinette

Reinette Grise Saintogne

Harberts Reinette

Reinette Hernaut

Reinette Jules Labitte

Reinette v. Mons

Reine des Reinettes

Reinette de Waleffe

Reinette van Zucalmaglio

Relinda

Rembrandt

Riesen Boiken

Rode Gravensteiner

Rode Keiing

Rode Pippeling

Rosemary Russet

Rosette

Roter Berlepsch

Rubinetta

Rubinola

Santana **

Schone aus Nordhausen

Schone van Boskoop (2)

Snelappel

Sterappel

Summerred

Sweet Caroline

Topaz

Transperente de Lesdain

Tijdemans Early

Tulpappel (joopen)

Tydemans late Orange

Winschoter glorie

Winter Banana

Worcester Pearman

Woolbrook Russet

Zoete Aagt

Zoete Ermgaard

Zoete Grauwe Hollaert

Zoete Oranje

** hypoallergene appel

Sering

Sering paars (naam onbekend)

Sering Wit (naam onbekend)

Andenken an Ludwig Spath

Katherine Havemeyer

Amerikaanse sering

Ceanothus 'Blue Jeans'

Ceanothus pallidus 'Marie Simon'

Ceanothus thyr. 'Millerton Point'

Wisteria

Witte Regen

veenbes cranberry

vossenbes

Yacon 

Aardpeer Topinamboer

Kiwi en Kiwibes

Jenny

Solo

Ananasnaya

Geneva

Issai

Jumbo

Ken's red

Weiki male

Weiki female

Vlierbes

Haidegg

Korsor

Cercis canadensis

Judasboom

Elaeagnus ebb. Compacta

Olijfwilg

Toona Sinensis

Uiensoepboom

Ziziphus jujube

Chinese dadelboom Spinola

Trachelospermum jasminoides)

Toscaanse Jasmijn (sterjasmijn)

schisandra chinensis

5-smakenbes/Peperbes

Druiven

Aurora

Auxerrois

Bacchus

Baron

Black Alicante

Bianca

Cabernet Cantor

Caberbet Cortis

Cabertin

Dornfelder

Early Jean

Fragola Nera

Gewürtztraminer

Glenora pitloos

Helmond

Himrod pitloos

Johanniter

Kalina rood met pit

Katharina

Lakemont muskaat

Leon Millot

Marechal foch

Merlot

Monarch

Muscaris

Muskaat van Alexandrie

Muskaat Blue

Muskaat Hamburg

St Truiden Mertens

Palatina muskaat

Phoenix

Polov muskatori/Poloskei Muskatoly

Regent

Rondo

Sirius

Solaris

Suffolk Red pitloos

Sauvignon Blanc

Souvigneur Gris

Staufer

Juglans Regia

Veredelde Walnoot

Amphyon

Aufhausener Baden

Bella Maria

Broadview

Brocoe

Buccaneer

Buszaki Pirosbelu

Chiara

Coenen

Cyrill

Dionym

Fernor

Germisara

Kirschnuss/sychrov

Komeet

Milotai 10

Sibisel 8

Plovdivski

Red Rief

Red Seal

Rode Donaunoot

Rode Motte 16

Wunder von Monrepos

Juglans Regia zaailing

Juglans Nigra 

Juglans nigra 'Thomas'

Juglans ailantifolia x cordiformis (Hartnoot)

Campbell CW3

Campbell CW4

Grimo Manshurian

Imshu

Shubert

Juglans ailantifolia zaailing

Juglans cinerea Boternoot 

Chamberlain

Kenworthy

Kruising boternoot en hartnoot

Juglans xbixbyi Mitchell Buartnut'

Carya illionensis (pecannoot)

Busseron

Carlson 3

Colby

Deerstand

Desirable

Dooley

Kanza

Kiowa

Lucas

Major

Mandan

Martzahn

Mohawk

Pawnee

Peruque

Shoshoni

Western Schley

Wichita

Yates 68

Yates 152

zaailing

Witte Bitternoot of Shagbark Hickory (Carya ovata)

Grainger

zaailing

Koningsnoot of Shellbark Hickory (Carya laciniosa)

Henry

Staphylea Pinnata 

Europese pimpernoot

Staphylea colchica

Kaukasische pimpernoot

Ginkgo biloba

Japanse notenboom

Aal- en zwarte bessen en Kruisbessen (Ribes)

Jonkheer van Tets (R. Rubrum)

Rovada (R. Rubrum)

Witte Hollander (R. Rubrum)

Witte Parel (R. Rubrum)

Witte Versailles (R. Rubrum)

Ojebyn zwarte bes (R. Nigrum)

Wellington zwarte b (R.Nigrum)

Jostabes (R. × nidigrolaria)

Hinnonmaki groene kruisbes

(R. uva crisp)

Hinnonmaki röd rode kruisbes

(R. uva crisp)

Summer gold kruisbes

Captivator, doornloo kruisbes

(Ribes uva-crispa)

Worchesterbes(zwartkruisbes)

(Ribes divaricatum)

Gele Ribes (R. Odoratum)

Appelbes

Viking

Kardinaalsmuts

Blauwe bes

Blue crop

Blue Gold

Blue Jay

Chandler

Duke

Goldtraube 23

Goldtraube 71

Jersey

Patriot

Pink Lemonade

Powder Blue

Sunshine Blue

Goiji bes

Barbarum

Chinense

Honingbes

Atut

Blue Bird

Blue Forest

Blue Moon

Blue Pacific

Blue Velvet

Duet

Kamtschatica

Larissa

Rebecca

Ruth

Wojtek

Japanse Wijnbes

Framboos

Rubus occidentalis 'Black Jewel 

zwarte framboos

herfstframboos Heritage

herfstframboos Fallgold

Rubus parviflorus/Thimbleberry

Peren

Beurre Hardy

Bonne Louise D'Avranches

Charneux /Legipont

Clara Frys

Comtesse de Paris

Concorde

Conference

Doyenne du Comice

Doyenne Panache

Durondeau hand en stoofpeer

Gieser Wildeman stoofpeer

Jutpeer hand-stoofpeer

Kleipeer Winterjan stoof

kweepeer Rea's mammoth

kweepeer Lescowack

kweepeer Portugal

kweepeer Vranjka

Pseudocydonia sinensis/Chinese kweepeer

Kruideniers / Oomskinderen

Marguerrite Marilat

Nashipeer Hosui

Nashipeer Niitaka

Nashipeer Tama

Perzikpeer van Esperen

Prècoce Henin

Rode Williams handpeer

Saint remy stoof

Triumph de Vienne handpeer

Uta syn gute Helene

Williams Bon Chretien

Winterrietpeer

Zoete Brederode stoofpeer

Zwijndrechtse Wijnpeer handpeer

Pyrus calleryana

Moerbei

Wellington (zwart)

Witte (blad zijderups)

Nectarine's

Madame Blanchet

Red Gold

Perziken

Avelon Pride

Babylonica

Baltet

Early Platicarpa

Frost

Ice Peach

Saturnus

Winzertraum

Pieris

Bonfire wit rode rand

Brouwers Beauty wit

Cupido wit

Carnaval

Mountain Fire rood

Sequoiadendron giganteum

Sleedoorn

Merzig

Nittel

Valkenburg

Vijg

Bornholms Diamant'

Brown Turkey

Icecrystal

Rouge (Ronde?) de Bordeaux

Vlinderstruik/Buddleja

Black Knight' donkerviolet

Nanho Blue' blauw

Nanho Purple' paars

Nanho White' wit

Pink Delight' rose

Royal Red' rood

White Profusion' wit

Flower power oranje-lila

Weyeriana sungold geel

Flutterby lavender compact

Butterfly red

Empire blue lila blauw

Ile de France lila groot

Buddleja alternifolia afwisselendbladig

Kersen met Gisela 5 en Colt

onderstam

Early Rivers

Julia

Karina

Kordia

Lapins

Regina 

Schneider Spate Knorpelkirsche

Sylvia

Morel

Mispel

Boom & Vrucht

Bredase Reus

Nottingham

Westerveld

Hazelnoten/Corylus avellana

struikvorm

Aurea (geelbladige hazelaar)

Corylus 'Red Majestic' rodekrulhazelaar

Corylus a. 'Contorta' groene krulhazel

Bondnut

Garibaldi

Geant d’Halle

Lange Spaanse

Louis Berger

Waterloo

Webs price cob

Corylus Colurna/Turkse Hazelaar (boomvorm)

Hop Humulus lupulus

Gallagher (IPA)

Gimmli (IPA)

Saaz

Target (IPA)

Kaki Diospyros Sharonfruit

Diospyros Cioccolatino

Diospyros  Fuyu

Diospyros Hana Fuyu

Diospyros Jiro

Diospyros Tipo

Diospyros  Vaniglia

Diospyros Kaki

Diospyros Lotus

Diospyros Nikita's Gift

Diospyros Persimoen/Virginiana

Hamamelis /Toverhazelaar

Orange Beauty

Diane

Wilde Wingerd =

Parthenocissus quinquefolia 'Engelmannii' een

5 bladige bijenplant

Asimina Triloba

Paw-Paw

Allegheny

Belle

Davis

Mango

Maria's Joy

Overlese

Prima 12/16

Selection 4-2

Shenandoah

Sunflower

Susquehanna

Sweet Alice

Tallahatchie

Tropical Treat

Wabash

Asimina Triloba zaailing

Duindoorn

Hippophae rhamnoides

Botanika

Friesdorfer Orange

Leikora

Orange Revolution

Pollmix

Zanthoxylum simulans

Szechuanpeper/Chinese peperboom

Zanthoxylum bungeanum

(Vijfkruidenpoeder) Bes en blad

Passiflora edulis

Vruchtdragende Passiebloem (paars)

Passiflora caerulea  paars

wel vruchten, meestal hol

Rambler rozen bijenplanten

Rosa Veilchenblau  lila doorn arm

kasteel klimroos tot 9 meter

Lykkefund, kleinbloemig wit

Paul’s Himalayan Musk

Cornus mas, gele kornoelje

Aurea

Elegantny

Jantarnyj

Jolico

Juliusz

Kasanlaker

Panchavero

Pioneer

P5

Slowianin

Swietjaczok

Szafer

Wydubiecki

Cornus Kousa China Girl

Cornus kousa Milky way

"gewone" cornus mas

Pruimen

Althesse Double/Itali kwets

Angeline Burdett

Anna Spath

Aprimera

Avalon

Belle de Thuin

Bellamira

Betuwse Kwets/Kattetongen

Blue de Belgique

Bryanstone Gage  (R.C.)

Cambridge Gage   (R.C.)

Coe's Golden Drop

Coe's violet

Czar

Damas de Tours

Damson Mirabelle

Des Bejonnieres

Drap D'Or van Esperen

Dubbele boerenwitte

Dumiron

Early laxton

Early Rivers prolific/EldenseBlauw

Excallibur

Gele abrikoos pruim

Gele Kwets de Letricourt

Golden Japan

Gyne

Imperial Epineuse

Jefferson/American Gage

Jofela kwets

Jubileum/Gunar

Late Muskatel

Laxton Supreme

Liegel's apricot

Mirabelle d'Nancy

Monarch

Mr. Jaune

Monseigneur Hatif/Franse wijnprui

Ontario

Opal

Perzikpruim

Pond's Seedling

President (kwets groot)

Prince Englebert

Prof. Columbien

Prunus insititia (gele kerspruim)

Rangeris Mirabelle

Reeve's Seedling

Reine Claude D'Althan

Reine Claude Brahy

Reine Claude Cherbourg

Reine Claude Diaphane

Reine Claude D'Ecully

Reine Claude d'Oullins

Reine Claude Leon Hisse

Reine Claude Verte

Reine Claude Wallon

Reine Victoria

Rode Eierpruim

Rode Abrikoospruim (P-Peche)

Royal de Vilvoorde

Ruth Gerstetter

Sanctus Hubertus

Stanley kwets

Transparante de Jaune

Utility

Valor (kwets)

Victoria Kwets (zeer groot)

Vlaams Blauwe Mirabel

Voyageur (kwets)

Warwickshire Drooper

Washington

Wierton Gage

Wichters (Fries gele kroosjes)

Wignon

Wollers Blauwe

Thee

Camelia chinensis

Tamme Kastanje/Castanea sativa

Bouche de Betizac

Maraval

Marigoule 

Marron De Chevanceaux

Marron De Lyon

Sweet Dreams

zaailing

Xanthoceras sorbifolium

Chinese kastanje

Abrikoos soorten

Congat

Farbaly

Goldach

Harogem

Hongaarse

Kioto

Ladycot

Oranjered

Pinkcot

Sekerpare (Turks/Anatolië)

Tardicot

Tros Oranje

Tsunami

Amandel Prunus Dulcis

Prunus Dulcis Avijor 

Prunus Dulcis Ferraduel

Prunus Dulcis Ferragnes

Prunus Dulcis Glorieta 

Prunus Dulcis Guara

Prunus  Dulcis Ingrid

Prunus Dulcis Lauranne

Prunus Dulcis Marinada

Prunus Dulcis Pfälzer Fruchtmandel

Prunus Dulcis Robijn

Prunus Dulcis Vayro

Asperge

Erasmus paars

Grolim wit

Xenolim groen

Mail info@fruitvoedselbos.nl of bel 06-25185867 voor een afspraak of meer informatie.

Ivm aanpassing plattegrond Fruitvoedselbos Klappenberg  zijn er ook diverse appelsoorten, peren , pruimen, abrikozen en amandelbomen te koop zowel jongere als al enkele jaren dragende planten te koop, evenals diverse druivensoorten, zowel 1 jarige als dikke gekrulde oudere stammen.

Er is een soort van overzicht geplaatst uit welke bomen u uw keuze kunt maken. 

Diverse walnoten te koop, reeds dragend met forse stam, goed te verplanten, zijn meermalen verplant, dus goed geworteld om te verplanten

Grote cornus mas (gele kornoelje) planten van 2 tot ruim 3 meter hoog te koop, 8 jaar oud, goed te verplanten. Rijkbloeiend in februari wanneer stam nog kaal is. In september fris zure vrucht. 25 euro per stuk. Goed te verplanrten. Deze staan in de volle grond, dus alleen in de wintermaanden te koop.

Verkoop planten

Het voedselbos is een organisch geheel. Er worden elk jaar planten bijgekocht, geënt en gestekt. Daarnaast groeien de planten en hebben ze meer ruimte nodig. Daarom zijn er elk jaar een aantal bomen en struiken te koop om ruimte te maken voor de blijvers in het voedselbos. Het voordeel voor de bezoekers is dat ze bomen kunnen kopen van verschillende leeftijden. Van jonge planten tot bomen die al enkele jaren vrucht dragen. Een peer of walnoot bijvoorbeeld draagt pas na een aantal jaren tegenover een appel of bes die na 2-3 jaar al vrucht draagt. Van de druivensoorten en aantal fruitbomen worden exemplaren in een pot gedaan zodat bezoekers die een heel jaar kunnen kopen in plaats van alleen in de wintermaanden, wat feitelijk de tijd is om te verplanten. In het voorjaar is het een bloemenpracht van de azalea’s , rozen, appels, pruimen en peren, later gevolgd door de vlinderstruiken en hibiscus.

voorraadlijst 2024  ivm ruimte maken in fruitvoedselbos, mede vanwege aanschaf nieuwe planten. Prijzen staan in euro erachter en jaartal hoe oud ze zijn , allen vruchtdragende planten. 

Daarnaast jonge Diospyros Kaki, Lotus en Virginiana, Z. Szechuanpeper en Z. Bungeanum (peperblad), Pekannoot en Paw-Paw. Stevige doornloze bramen, Diverse soorten eet- en wijndruiven, Diverse soorten Bessen, Vlinderstruiken, Hibiscus Cornus Mas maar ook C.Mas Aurea, Jolico en andere soorten etc. 

Enten

Wil je van een fruitboom die in de tuin van je opa, ouders of vrienden staat, een exemplaar in je eigen tuin? Dat kan! Op verzoek is het ook mogelijk om van een tak van die oude boom een jonge kloon (ent) te maken. Ook is er de mogelijkheid om enthout van een van de verschillende planten in het voedselbos te verkrijgen. NB. Dit geldt vooral voor de fruitbomen. Niet elke boom of plant is te enten. Vanwege de vele soorten is het voedselbos feitelijk ook een genenbank van een groot aantal fruitbomen. Er zijn nog veel meer soorten dan die het Fruitvoedselbos bevat. Echter de ruimte is beperkt en daarom is er na studie, lezen en informatie inwinnen bij pommologen en andere liefhebbers om zo de beste planten te hebben. Bezoekers kunnen gebruik maken van deze kennis.

Fruit- en pluktuin

‘S Zomers kunnen bezoekers vanaf eind mei beginnen met plukken. De honingbessen zijn als eerste rijp (mei), gevolgd door de tayberry, rode, witte, zwarte, blauwe en appelbessen. Intussen laten de fruitbomen hun vruchten zien. Al deze vruchten zijn te plukken. Ook is er een ruime keuze in druiven zowel dessert als oorspronkelijke wijnsoorten. zie de soortenlijst. De vele, ook pitloze, druiven maken het gemakkelijk om zelf op eenvoudige wijze sap te maken voor de rest van het jaar. Van een groot aantal druiven kan uiteraard ook wijn gemaakt worden. Dit alles biologisch.

Verwijzing naar andere lokale foodies

Workshop wecken en inmaken

Karin Braat heeft vlakbij het Fruitvoedselbos Klappenberg een klein lokaal bedrijfje waar ze workshops geeft in de technieken wecken, inmaken en fermenteren van zuurkool en yoghurt. Naast het volgen van deze workshops kunt u bij haar huisgemaakte producten kopen op het adres Rijsbergseweg 56, 4873 LT Etten-Leur tel. 06-23725054. Zie ook haar website https://www.madekarins.nl . Fruit wat u bij het Fruitvoedselbos Klappenberg koopt, kunt na een cursus bij Karin zelf inmaken, of sap en jam maken.

Imkerhoning Klappenberg

De bijenvolken van imker Rinus van de Riet, Hoge Klappenberg 18, 4873 NM Etten-Leur telefoonnummer 06-13471334 vliegen ook op het Fruitvoedselbos Klappenberg. Hier bestuiven ze de vele planten en maken ze van de nectar en stuifmeel overheerlijke "Honing van de Klappenberg", zoals op het etiket staat. Naast bestuiven komen ze ook wel even snoepen van de zoete pruimen en druiven wanneer er minder voedsel/bloesem is. De 700 meter afstand naar het Fruitvoedselbos Klappenberg is voor de bijen geen enkel probleem, ze halen wel nectar en stuifmeel tot een afstand van 4 km.

In de pluktuin Voedselbos Klappenberg is het hard werken. Alle werk gebeurt met handkracht, geen traktor of frees komt er aan te pas. Schoffelen, verplanten, ondersteunen, snoeien en dieven (weghalen van teveel blad of knoppen) is een regelmatig terugkomend werk. Het is dan ook fijn dat er na al die arbeid geoogst kan worden. In september is het bijvoorbeeld tijd om de rijpe druiven te oogsten.  Uiteraard kan hier biologische witte en rode wijn van gemaakt worden, maar wanneer je een non-alcoholic drankje wil,  kun je met een ontsapper of sappan een heerlijke bewaarbare druivensap maken. Uiteraard is het ook nu al lekker om even in de zon te genieten na al het werk gedurende het jaar.